Monstera Deliciosa, diğer birçok ismin yanı sıra Deve Tabanı bitkisi, bölünmüş yapraklı Philodendron ve Meksika Ekmek Meyvesi veya İsviçre Peynir Bitkisi olarak da bilinir. Tasarım dünyasında en çok tanınan yapraklardan birine sahip devasa bir zemin bitkisidir. “İsviçre peyniri” lakabı, yapraklarındaki ikonik yarıklardan ve deliklerden gelir ve “ekmek meyvesi” lakabı mısır şeklindeki meyvesini ifade eder.
Monstera’nın sanat ve iç tasarımda köklü bir geçmişi vardır. Genellikle yastıklara basılmış, duvarlara çerçevelenmiş ve hatta tek başına cam bir vazoda asılı duran monstera yaprağının resimlerini bulabilirsiniz.
Monstera, Meksika’dan Panama’ya kadar Orta Amerika yağmur ormanlarında doğal olarak büyüyen tropikal bir bitkidir. Monsteralar, barış zambakları ve ZZ bitkileri dahil diğer popüler ev bitkileri gibi “Arum” ailesinden gelmektedir. Dünya üzerinde 10. veya 11. bölgelerde yaşıyorsanız, dışarıda bir Monstera Deliciosa yetiştirebilirsiniz demektir. Farklı bölgeler hakkında daha fazla bilgi edinmek için USDA’nın bitki dayanıklılık bölgesi haritasına bakabilirsiniz.
Monstera Deliciosa Bakımı
Bu tırmanan, yaprak dökmeyen uzun ömürlü bitkiler, doğal ortamlarında 18-20 m veya daha fazla yüksekliğe ulaşabilirler. Evinizde ise yaklaşık 2-2.5 mt yüksekliğe ulaşabilirler. Yaprakları tek başına 60-80cm uzunluğa kadar genişleyebilir. Monstera Deliciosa’nın etkileyici yüksekliği nedeniyle, destek için bir kafes veya nemli yosun kaplı çubuklar kullanmak gerekmektedir.
| Botanik Adı | Monstera Deliciosa, Monstera Adansonii, |
| Genel Adları | Adanson’un Monsterası, İsviçre peyniri bitkisi, maymun maskesi bitkisi, 5 delik bitkisi, deve tabanı, Meksika ekmek meyvesi |
| Plant Type | Tropikal asma, uzun ömürlü |
| Erişkin Boy | Uygun Destekle, Ev İçi 2/2,5m, kendi ortamında 18/20m |
| Güneş | Aydınlık Parlak, direkt olmayan gün ışığı |
| Toprak | Turba bazlı lifli saksı toprak karışımı |
| pH | 5.5 ila 7.0 (hafif asidik veya nötr) |
| Çiçek Mevsimi | İlkbahar (ama genellikle sadece vahşi doğada) |
| Çiçek Rengi | Koyu mor gövdeden çıkan beyaz ve krem renkli muz şeklinde çiçek açar |
| Yetişme Bölgesi | 10-12 |
| Anavatan | Orta ve Güney Amerika |
| Toksisite | İnsanlar için hafif toksik, kedi ve köpekler için toksiktir. |
Bir canavarın benzersiz şekilli yaprakları, tropikal yağmur ormanlarındaki sağanak yağışlara dayanmasını sağlar. Yapısı aynı zamanda yağmur ormanı zeminine çıkan birkaç güneş ışığını almasına yardımcı olur. Bu özellikler, başka bir takma ad kazanmasıdır: kasırga bitkisi.
Bu canlı ev bitkileri, konuklarınızın tüm güzellikleriyle onlara hayran kalabilecekleri oturma ve yemek odalarında en iyi şekilde görünür. Unutmayın, bu bitkiler çok yer kaplar. Bu nedenle, yeni yeşillik alanınızı göstermeyi planladığınız her yerde fazladan yer olduğundan emin olun. Ek bir bonus olarak havayı da temizlerler!
Monstera’nın Farklı Türleri
Farklı Monstera çeşitleri, farklı yaprak ve boyutlara sahiptir. Her bitkide ince renk varyasyonu ve biraz farklı yaprak yapıları fark edeceksiniz. Evinizde sahip olabileceğiniz birkaç Monstera türüne göz atalım
Monstera Deliciosa Variegata
Bu tür Monstera Deliciosaların, yaprakların parçalı benekli beyaz veya krem desene sahiptir. Bu varyasyonun büyümesi oldukça uzun zaman alır ve evlerde yetiştirilmesi o kadar da yaygın değildir. Bu türler Monstera Deliciosa Albino Variegta olarak ta geçer.
Monstera Deliciosa Borsigiana
Yer alanınız yoksa, ancak yine de evinizde güzel bir canavarın olmasını istiyorsanız, bu çeşitlilik sizin için mükemmeldir. Genellikle hızlı büyürler ve diğer çeşitlere kıyasla boyutları daha küçüktür.
Monstera Deliciosa Albovariegata
Yapraklarındaki belirgin beyaz renklilik, onu diğer Monstera Deliciosa çeşitlerinden ayırır. Hiçbir yaprak birbirine benzemez! Bazı yapraklar tamamen beyaz olurken, diğerleri benekli desenlere sahip olabilir. Bu, Monstera Deliciosa Variegata’ya benzer bir başka nadir Monstera çeşididir.
Monstera Adansonii
Bu çeşitleri, deliciosa’dan biraz daha küçüktür, ancak delikler hala oldukça büyüktür! Delikler yaprağın yaklaşık% 50’sini kaplar.
Bu bitkileri bulmak oldukça kolaydır, ancak aynı zamanda Monstera Obliqua olarak yanlış etiketlenmiştir (ancak gerçek obliqua son derece nadirdir, bu nedenle bu etiketi bir çocuk odasında görürseniz, aslında bir Monstera Adansonii’ye baktığınızdan emin olabilirsiniz). Adansonii ayrıca Obliquadan daha kalın, daha sert yapraklara sahip olma eğilimindedir.
Monstera Pinnatipartita
Monstera Pinnatipartita bitkisinin çok büyük, parlak yaprakları vardır, ancak yaprağın kenarına giden delikler yerine yarıklar açma eğilimindedir. Yaprak sapları sert ve sağlamdır ve muhteşem bir zümrüt yeşili rengine sahiptirler. Bunları bulmak biraz daha zordur, ancak bulduğunuzda bir iki yaprağı uygun yerlerinden kopartıp çoğaltarak temin edebilirsiniz.
Monstera Dubia
Bu çeşit, hem koyu hem de açık yeşil renkli çok küçük, kalp şeklinde yapraklarla karakterizedir. Kendi başına alacalı yapraklara sahiptir. Daha kısa sapları ve bitkinin tırmandığı her şeye yakın büyüyen yaprakları olan bir asma gibi büyür. Bu bitkileri bulmak oldukça zordur, ancak bir tanesini eğer görürseniz, hemen kapın!
Monstera Siltepecana
Bu sevimli çeşit, büyük, gözyaşı damlası şeklinde yapraklara ve merkezi damar çevresinde daha küçük deliklere sahiptir. Genellikle diğer canavarlardan daha açık renktedirler ve hem koyu hem de açık yeşil tonlar içerirler. Muhteşem! Bulması daha zordur, ancak bir tanesine sahip olursanız güzeldir.
Monstera Obliqua
Bunu size söylemekten nefret ediyoruz, ancak bunu Home Depot’ta veya hiçbir yerde bulamayacaksınız, gerçekten. Ama o kadar zarif ki yine de dahil etmek istedik!
Bu çarpıcı bitkiler hala karakteristik deliklere sahiptir, ancak yapraklar yapraktan daha fazla delik olma eğilimindedir! Delikler, kağıt inceliğinde yaprakların% 90’ını kaplayabilir, bu nedenle bu bitkiler son derece hassastır ve onları fidanlıklarda bulamazsınız. Ancak şanslıysanız, onları bazı botanik bahçelerinde yakalayabilirsiniz. Bu bitki, vahşi doğada yalnızca 17 kez görülmüştür ve genellikle diğer türlerle melezleme için incelenmiştir.
Monstera Deliciosa Bakım İpuçları
Monstera’nın bakımı genel olarak kolaydır. Güneş ışığı, su ve sıcaklık ihtiyaçları arasında doğru dengeyi bulmanız gerekmektedir. Genel olarak tüm Monstera türleri bakımı için yapılanlar genel olarak birbirlerine benzerlik gösterir. Bitkinizi nasıl güçlü tutabileceğinizi görmek için aşağıdaki bakım ipuçlarımıza göz atabilirsiniz.
Işık:
Bir Monstera’nın yaprak gelişimi için doğru miktarda güneş ışığı gereklidir. Filtrelenmiş, dolaylı güneş ışığını alabileceği bir yere yerleştirin. Çok fazla doğrudan güneş ışığı bir monstera sarısı veya kavrulmuş yapraklar verebilir. Yapraklarının güneş ışığına ulaştığını fark ederseniz bitkinizi döndürmeniz gerekebilir, bu yüzden ona bir göz attığınızdan emin olun.
Sulama:
Bitkinin topraktaki su miktarını kontrol edin, nemli ama cıvık olmayan bir toprak olması gerekir. Toprağın üst kısmı kuru ise bitkinizi hemen sulamalısınız. Bu bitki tropikal bir bitki olduğu için suyu ve nemi sevdiğini unutmayın. Fakat aşırı nemli toprak ise kök çürümesine yol açabileceğinden, iyi drenajı olan turbalı toprağı tercih eder. Bu bitkilerde gelişme evresinde hava kökleri oluşturur. Bu kökleri nemli sphagnum yosunundan oluşan bir direğe sarabilir veya çıkan kökleri toprağa yönlendirebilirsiniz, böylece birkiniz suya daha hızlı ulaşabilir.
Nem – Buğulama:
Bu bitki hemen hemen her ortamda büyüyebilir, ancak bitkinizi daha özel bir muamele yapmak isterseniz, haftada bir veya iki kez basınçlı bir buğu spreyi ile gövde ve yaprakları buğulayın. Monstera’nızı sabah buğulamak daha iyi olacaktır, böylece suyun akşama kadar buharlaşması için bolca zaman olur.
Sıcaklık:
Monstera bitkisi 20–30 °C arasındaki normal oda sıcaklıklarını tercih eder. Aslen tropikal yağmur ormanlarından geldiği için, benzer bir tropikal ve nemli bir atmosfer koşulu bu bitkinin kendini evinde hissetmesini sağlayacaktır. Monstera’nızı haftada bir basınçlı bir sis spreyi ile yapraklarını spreylemek nemi artırabilir.
Gübre:
Bitkiyi sakladıktan ya da saksı değiştirdikten sonra, genel bir saksı bitkisi saksı toprağı kullanıyorsanız, dört ila altı ay içinde gübreleme yapmayın. Bu topraklarda yavaş salınan gübre zaten karıştırılmıştır. Bundan sonra yaz ve ilkbahar aylarında suladığınızda gübreleyin, ardından sonbahar ve kış aylarında yemekten kaçının.
Zararlılar:
Monsteralar, pullar, yaprak bitleri ve örümcek akarları ile birlikte yapraklarının altındaki et böceklerine eğilimlidir. Yapraklarını temiz tutmak ve tozdan arındırmak için haftada bir silin. Bu rutin bakım koyu yeşil yapraklarının sağlıklı ve parlak kalmasını sağlar. Bitkilerinizde küçük canlılar bulursanız, haşerelerden kurtulmak için, 1 ölçek su ve 1 ölçek beyaz sirke karıştırıp sprey şişesine ekleyerek, zararlılardan kurtulana kadar her 2 günde bir toprağına ve zararlıların bulunduğu yaprak diplerine bu karışımdan püskürtebilirsiniz. Beyaz sirke doğaldır o yüzden bitkinize zarar vermez.
Toksisite:
Bu bitkinin olgun meyvesi hariç tüm kısımları insanlar ve evcil hayvanlar için orta derecede zehirlidir, bu da bitkileri kemirmeye meğilli hayvanlar için uygun olmamaktadır. Meraklı tüylü arkadaşlarınızın bir ısırık almasını önlemek için bitkiyi raf gibi yüksek yerlere almanız gerekebilir. O yüzden böyle bir durumda M. Deliciosa Borsigiana gibi daha küçük çeşitleri tercih edebilirsiniz.
Bitki, özünde bulunan kalsiyum oksalatlar nedeniyle yutulduğunda mide ağrı ve kramplarına, dokunulduğunda da sıvısı ile cilde temas eden yerlerde tahrişe neden olabilir. Bitkinin herhangi bir bölümünü yutmadığınız ve onu tutarken ekstra özen gösterdiğiniz sürece evinizde bulundurmak gayet güvenlidir.
Yine de Monstera gibi bir canavarın kısmi bir bölümü yanlışlıkla yutulursa ne yapmanız gerektiği hakkında daha fazla bilgi edinmek için zehirli bitkiler rehberimize göz atın.
Monstera Saksı Değişimi
Özellikle Monstera, büyüyen kök sistemlerini desteklemek için her iki yılda bir saksısının değişmesi gerekir. Monsteranızın büyümesine yardımcı olam ve alan sağlamak için bir önceki saksıdan 5-6cm daha büyük saksıya geçirin. Aynı saksıda tutacaksanız canavarınızı belli bir boyutta tutmak için yapraklarını rutin olarak budamanız gerekir.
Yayılma: Monsteralar yüzeylere tutunabilen kava kökleri ile aslında yatay olarak genişlemeye meğilli bir bitkidir. Eğer bitkiniz tutunabilecek bir yüzey bulamaz ise enine genişleme devam eder ki bu da ev ortmanında hoş bir görüntü oluşturmaz. Bu yüzden bitkinizi sarabilmek için bambu bir çubuğa kuru yosun veya yine 2-3 cm lik bir su borusuna dolayacağınız kenevir tüyleri de aynı işi görecektir. Bu denge sopasındaki yosunun süngerimsi yapısı bitkinin köklerinin tutunmasını sağlar ve yukarı doğru uzamayı kolaylaştırır.
Çoğaltma ve Yetiştirme
Monsteraları çoğaltmanız oldukça kolaydır, aşağıdaki yöntemleri takip ederseniz bitkinizi rahatlıkla çoğaltabilirsiniz.
- Yaprakların alt kısımlarına bakın, yaklaşık 1-3cm uzamış hava kökü olan bir yaprak seçin.
- Bu kökün gövdeye yakın kısmına gövde çapının üçte biri kadar (0,5cm max 1cm olacak şekilde) bir çentik atarak ufak kesi oluşturun.
- Çentik attığınız yaprağın gövdeyle birleştiği yere nemli bir yosun veya elinizle parçaladığınız ve nemlendirdiğiniz kağıt havlu ile bölgeyi sarın.
- Bir streç filmi ince şeritler halinde keserek bu alanı sıkıca sarın, ancak yeterince de gevşek olması gerek ki aralarda streç filmi açarak köklerini kontrol edebilin. Streç film alanın nemli kalmasını sağlayacaktır. Eğer streç filmi sararken zorlanırsanız bir ip ile nemli havluyu bitkiye sabitleyip üzerine steç sarabilirsiniz.
- Kökleri görmeye başladığınızda yaprağı daha önce kesi açtığınız yerden yeni köklere zarar vermeden kesin ve yeni toprak ile saksınıza ekebilirsiniz.
Monstera Deliciosa bitkileri, kolay bakım kuralları ile evinizde olması gereken mücevherlerdir. Canavarınıza özen gösterirseniz size sağlıklı bir bitki kazandırır ardından pek çok iltifat ve mutluluk getireceğinden emin olabilirsiniz!
Hastalıklar ve Yaprak Sorunları
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, bitkiniz yeterince güneş ışığı almazsa yapraklar düzgün gelişmeyebilir. Monstera’nın yapraklarının düzgün bölünmediğini fark ederseniz, bu durum bitkiyi daha iyi aydınlatılmış bir alana taşmanızı anlamına gelir. Unutmayın ki direkt güneş ışığı bu bitkinin yapraklarını yakmaktadır. Ortamın aydınlık endirekt ışık aldığından emin olun ve yer değişikliğinden itibaren birkaç gün bitkinizi yakınen kontrol edin.
- Fazla veya Az Sulama
- Düşük Nem
- Aydınlatma Sorunları
- Sıcaklık Stresi
- Nakil Stresi / Saksı Değişimi Sonrası Stres
- Zararlılar
- Bakteriyel Hastalıklar
- Gübre Yanıkları
- Yeni Çevreye Geçiş
Monstera Deliciosa yaprakları, bitkinin aşırı sulanması sonucu veya yetersiz beslenme sonucuna göre sararmalar başlayabilir. Böyle bir durumda, toprağın tamamen kuru kalması gerekir ki eğer durum aşırı sulamadan kaynaklı ise köklerde biriken su ile beraber bakteriyel bir enfeksiyon sorun olabilir. Toprak tamamen kuruduktan sonra toprağı başta tamamen doyurup drenaj ile suyu tahliye ederek bakıma devam edin. Sorun devam ederse, canavarınızı yeni taze bir ile toprak değişimi yapın. Son olarak, tüm bu çözümler yine işe yaramadıysa, organik atıklardan oluşan ev yapımı kompost veya iyi kalite bir gübre ile besleyerek sağlığına kavuşturabilirsiniz. Farkı net şekilde anlamanın yolu, yaprakların “terliyor” olup olmadığını görmektir – bu, aşırı sulamanın ek bir işaretidir.
Uçlarıdan başlayan sararmalar ile kahve rengine dönen yapraklar ise havanın kuru ve nemin düşüklüğünen kaynaklanıyor olabilir. Bitkinizi haftada bir buğulayarak veya sprey kullanarak su ile nemlendirin.
Monstera veya diğer türlerin yaprak ve kök sorunları için yazımızı inceleyebilirsiniz.